Je hoeft natuurlijk geen expert te zijn om van koffie te houden. Zo'n 4,65 miljoen mensen in Duitsland zeggen minstens dagelijks een espresso te drinken – kennen ze allemaal het subtiele maar belangrijke verschil tussen espresso, lungo en ristretto? Wie de basis van espresso onder de knie heeft en weet hoe de smaak verschilt, afhankelijk van de bereidingswijze, ontdekt misschien wel een paar nieuwe favorieten.
Wat is er zo bijzonder aan de bonensoorten, het zetten, het malen en het branden? Wat is de essentie van een espresso, wat is het verschil met een "ristretto", en wanneer spreek je van een lungo? Wat is het geheim hierachter, en hebben wij, als simpele koffiekenners, überhaupt toegang tot deze wereld met onze capsulekoffiemachines? Het antwoord is "ja", want deze drie kleine opkikkertjes vereisen geen speciale ingrediënten, "alleen" de juiste bereiding.
Zoals de pakkende namen al suggereren, voert de reis ons rechtstreeks naar het Italië van de late 19e eeuw, waar de drie opkikkertjes werden bedacht en geperfectioneerd.
Waar komt espresso vandaan?
Met meer dan 100 jaar geschiedenis is espresso letterlijk een kleine wereld op zich geworden, vol kennis, geschiedenis en zelfs een vleugje romantiek. Italiaanse termen als " barista ", " ristretto" en "lungo" laten ons zien dat er meer te leren, meer te begrijpen en veel meer te genieten valt dan alleen een kopje koffie.
De term " espresso" is ontstaan in Milaan. Geïnspireerd door de stoomtreinen, werd het snel bereide zwarte goud "espresso" genoemd. In 1901 patenteerde Luigi Bezzera de eerste espressomachine, en daarmee begon het succesverhaal. Espressobereiding werd een kunstvorm.
Maar welke factoren zijn nu eigenlijk doorslaggevend voor het verkrijgen van deze heerlijke koffiedruppel?
Van boon tot bereiding – klein kopje, groot wonder
Arabica of Robusta: de bonen voor espresso, lungo en ristretto.
Misschien heeft u de misleidende term " espressoboon" zelf wel eens gehoord . In feite worden voor espresso dezelfde bonen gebruikt als voor gewone koffie. Ze worden " Robusta" en " Arabica" genoemd. Deze twee bonensoorten domineren de wereldmarkt en zijn verkrijgbaar als " single origin" of " blends". Blends zijn mengsels van beide soorten, terwijl " single origin" uitsluitend verwijst naar " Robusta"- of " Arabica"-bonen.
De twee bonensoorten verschillen niet alleen in uiterlijk en smaak, maar ook in hun cafeïnegehalte. Arabica-bonen hebben een cafeïnegehalte tussen 1,1 en 1,7 procent, terwijl Robusta-bonen een cafeïnegehalte hebben van 2 tot 4,5 procent. Robusta-bonen bevatten ook meer ongewenste chlorogeenzuren, hoewel deze door een voorzichtig brandproces worden verminderd.
Espresso leunt grotendeels op de voordelen van beide bonen, daarom worden vaak melanges gebruikt. Het subtiele verschil zit in de branding, die aanzienlijk bijdraagt aan het aroma en de smaak van de espresso.
Terwijl traditionele filterkoffiebonen gemiddeld 10 tot 15 minuten worden gebrand, duurt het branden van espressobonen ongeveer 15 tot 18 minuten. Ze zijn daardoor donkerder en kunnen een licht olieachtige glans op het oppervlak hebben, die ontstaat door het vrijkomen van aromatische oliën. De donkere branding zorgt voor een rijkere en minder bittere smaak.
Let op: Als de bonen te lang worden geroosterd, blijft er alleen een bittere smaak over.
De voorbereiding bepaalt het resultaat.
Met de juiste bonen in de hand wijden we ons aan de bereiding van deze drie culinaire hoogstandjes. De branding kan variëren afhankelijk van de soort en de gewenste intensiteit. Maalgraad, waterhoeveelheid, druk en contacttijd zijn de geheime ingrediënten van deze drie Italiaanse cafeïnefavorieten.
Geheim ingrediënt #1: het malen
Over het algemeen geldt: hoe fijner de koffieboon gemalen is, hoe meer smaak hij kan afgeven aan het water dat erdoorheen geperst wordt. Dit komt doordat het oppervlak ervan toeneemt naarmate de maling toeneemt.
Geheim ingrediënt #2: contacttijd
Zoals de term al aangeeft, is dit de tijd dat het water in direct contact staat met de gemalen koffie voordat het in het kopje stroomt. Dit hangt af van de maalgraad en de druk waarmee het water door de gemalen koffie wordt geperst. Dit gebeurt meestal bij een druk van 7 tot 10 bar. Het is belangrijk dat de druk en het apparaat op elkaar zijn afgestemd om de juiste contacttijd te garanderen.
Let op: Als de koffie te fijn gemalen is, lekken er meer bittere stoffen in het water, omdat de contacttijd tussen het water en de koffiedik langer wordt. De espresso mislukt.
Geheim ingrediënt #3: de juiste hoeveelheid water
Het meest opvallende verschil tussen de drie verwanten is de hoeveelheid water. Espresso, ristretto en lungo worden gemaakt door een perfecte balans te vinden tussen de hoeveelheid water en de contacttijd met de gemalen koffie, die de juiste maling moet hebben.
Laten we, met deze kennis in gedachten, eens kijken naar de bereiding van elke variant, om zo de verschillen beter te begrijpen.
Een shotje om wakker te worden: “Een espresso alstublieft!”
Een klein, smaakvol kopje.
Neem 5-7 gram gemalen koffie (uiteraard al precies voorgedoseerd in de capsule) en pers er ongeveer 40 ml water doorheen. Idealiter loopt het water binnen 25 tot 30 seconden door de koffie. De watertemperatuur moet ongeveer 92 graden Celsius zijn en de druk ongeveer 9,3 bar, waardoor het water door de gemalen koffiebonen in het kleine espressokopje wordt geperst. Met de perfecte cremalaag is de espresso klaar om van te genieten.
Een intense smaakreis: de Ristretto
De Espresso Ristretto doet zijn naam eer aan. Vrij vertaald uit het Italiaans betekent de term "verminderd" of "beperkt". Hij ziet er zelfs naast een espresso schattig uit, omdat de hoeveelheid water is gehalveerd tot 15-20 ml. Hoewel het halfvolle espressokopje er vrij leeg uitziet, is het qua smaak een ware smaakexplosie.
De hoeveelheid koffie blijft gelijk aan die van espresso, namelijk 7 gram. De koffiedik voor ristretto is echter fijner gemalen. Het water stroomt langzamer door de fijnere koffie, zelfs bij dezelfde contacttijd. Daarom zit er na 25-30 seconden nog maar de helft van de koffie in het kopje. Een ristretto wordt gedefinieerd als een zeer geconcentreerde shot koffie met een extreem intense smaak.
De cafeïnekicker Lungo: een kopje zonneschijn
De koffie lungo is, om het zo maar te zeggen, de tegenhanger van de ristretto. Hij bevat dezelfde hoeveelheid gemalen koffie als zijn soortgenoten, maar wordt gezet met twee keer zoveel water (80 milliliter). De iets langere contacttijd van iets meer dan 30 seconden zorgt ervoor dat er meer bitterheid uit de bonen komt, wat echter qua smaak ruimschoots wordt gecompenseerd door de grotere hoeveelheid water.
Cafeïnegehalte van Ristretto & Co
Het cafeïnegehalte van de drie bereidingswijzen is vaak een bron van discussie. Omdat dezelfde hoeveelheid koffie als uitgangspunt wordt gebruikt, blijft dit per kopje in evenwicht. De doorslaggevende factor voor het cafeïnegehalte is vooral de keuze van de gebruikte koffieboon. De keuze van de koffieboon en de hoeveelheid koffie die in het kopje terechtkomt, bepalen dus het cafeïnegehalte.
Met de nodige achtergrondkennis van de bereidingswijzen kunt u voortaan de verschillende varianten onderscheiden. Of ze nu persoonlijk worden bereid door de barista in uw favoriete café of door uw capsulemachine thuis, genot is gegarandeerd.
Gelukkig hoeft u voor uw Ristretto , Lungo of Espresso geen nieuw apparaat te kopen waar u de maalgraad, contacttijd en waterhoeveelheid handmatig kunt instellen. Of u nu een Nespresso® hebt of een apparaat van een andere fabrikant gebruikt, er zijn composteerbare koffiecapsules in alle drie de smaken verkrijgbaar. En om ervoor te zorgen dat uw koffie precies zo smaakt als u wilt, hebben de meeste apparaten een speciale Lungo- of Espressoknop.
Wees je eigen barista en creëer je eigen koffie
Alle Nespresso®-apparaten zijn standaard ingesteld op een gestandaardiseerd waterniveau, maar kunnen naar wens worden aangepast voor het perfecte koffiemoment.
Tip: Onze koffie capsules zijn compatibel met Nespresso® machines en hun functies.
Over het algemeen geldt: als uw koffie te sterk smaakt, kunt u meer water door de koffiecapsule laten stromen om de drank te verdunnen.
Volgens Nespresso® zijn de volgende instellingen voor de waterhoeveelheid mogelijk:
- Ristretto: van 15 ml tot 30 ml
- Espresso: van 30 ml tot 70 ml
- Lungo: van 70 ml tot 130 ml
Wilt u een intensere koffie-ervaring, dan zult u de machine aan uw individuele behoeften moeten aanpassen:
- Controleer eerst of het apparaat is ingeschakeld en of het waterreservoir vol is.
- Open de capsulekamer, plaats de composteerbare koffiecapsule en sluit deze vervolgens.
- Selecteer nu het gewenste koffieprogramma en houd de bijbehorende knop ingedrukt totdat de gewenste hoeveelheid koffie in uw kopje is bereikt.
- De zetknop knippert drie keer ter bevestiging. Het apparaat heeft het gewijzigde watervolume opgeslagen.
Belangrijk : Bovenstaande instructies kunnen variëren afhankelijk van de fabrikant van het apparaat. Als bovenstaande stappen niet van toepassing zijn, raadpleeg dan de handleiding om te zien of en hoe u het watervolume kunt aanpassen.
Wilt u uw apparaat terugzetten naar de fabrieksinstellingen? Houd dan de Lungo-knop vijf seconden ingedrukt totdat alle knoppen drie keer snel knipperen. Uw apparaat is weer klaar voor gebruik zodra de knoppen constant oplichten. Het watervolume wordt ingesteld op 40 ml voor een espresso en 110 ml voor een lungo, zoals gebruikelijk in Italië.
De Italiaanse koffiecultuur is intens, puristisch en heerlijk
La Dolce Vita – de juiste koffie voor elke gelegenheid.
Espresso, ristretto en lungo weerspiegelen hoe "Dolce Vita" in Italië wordt beleefd: je trakteert jezelf erop tijdens een kort gesprek met collega's, aan de bar of op kantoor – "al banco". Intense aroma's laten niets tussen jou en de pure smaak van de boon komen – of het nu uit een volautomatische machine komt of snel en gemakkelijk uit een breed scala aan capsules.
De statistieken spreken voor zich: Italiaanse koffieklassiekers zijn bijna wereldwijd een begrip geworden. Dankzij de eenvoudige bereiding in capsulemachines zijn ze onderdeel geworden van ons dagelijks leven en geven ze ons een ware kick. Wat is er immers beter dan de dag te beginnen met een ruime keuze aan koffie ?
Omslagfoto door Taylor Wilcox. Aanvullende afbeeldingen door Matthew Henry, Nitin Pariyar en Frame Harirak.
Super – herzlichen Dank!
Gut verständlich und charmant erklärt.
Uw reactie op ons artikel